Hasan Dağı'nın Volkanik Vadisi : Ihlara

Hasan Dağı'nın

Volkanik Vadisi:
 

Ihlara�ya yaklaştıkça Hasan Dağı�nın silueti giderek büyüyor. Her kilometrede irileşen gövdesiyle, bozkırın ortasında dev bir kütle gibi yükseliyor bu yaşlı dağ. Kuzeye bakan yamaçlarında hala kar öbekleri görünen 3268 metrelik Hasan Dağı, sessizce etrafını seyrediyor. Oysa milyonlarca yıl önce öfkeli bir yanardağ halindeyken, amansız patlamalar ve kraterinden akıttığı kızgın lavlarla bulunduğu bölgenin coğrafyasını tamamen değiştirmiş.
Bu eski volkanın özenle biçimlendirdiği araziyi hayranlıkla seyrediyorum. Masa gibi dümdüz tepeler, derin vadiler, muhteşem kaya oluşumları, ilginç şekilli peri bacaları ve kayalık yamaçlara güvercin yuvası şeklinde oyulmuş binlerce kovuk... Pers dilinde �Güzel Atlar Ülkesi� anlamına gelen Kapadokya�nın sunduğu görsel bir şölen...

IHLARA

Milyonlarca yıl önce oluşan Ihlara Vadisi�ne inen basamakların başındayım. Lavların, rüzgarların ve yağmurun biçimlendirdiği, Melendiz Çayı�nın yıllarca işleyip oyduğu vadi, güneş ışıklarıyla yüzünü yeni yıkamış. Hasan Dağı�nın bağrından kaynayan Kırkgöz Pınarları, Ihlara kasabasında karanlık bir mağaradan yeryüzüne çıkarak vadinin başlangıç noktasını oluşturuyor. Suyun küçük şelaleler yarattığı vadi tabanına inerek, kavak ve söğüt ağaçları arasında, zaman tüneline benzeyen bir patikada yürümeye başlıyorum. Bir zamanlar insanların kayaları oyarak sığındığı vadi, kimi zaman yeşil bir derinliğe, kimi zaman da dik duvarlarıyla korkutucu bir görünüme bürünüyor. Gerçekten de bazı yerlerde yüksekliği 110 metreye ulaşan kaya bloklar, kızıla çalan renkleriyle derin bir yarıkta ilerliyormuş duygusu yaratıyor insanda. Havada süzülen kargaların attığı çığlıklar, vadinin duvarlarına çarparak yankılar yaparken, kayalara nakış gibi işlenmiş mağaralarla karşılaşıyorum.
Hitit, Frigya, Kapadokya Krallığı�nı kuran ve bugünkü Aksaray�a ismini vermiş Kral Archelaos�un egemenliğinin ardından, Roma İmparatorluğu�nun bir eyaleti konumuna gelmiş Kapadokya. Hristiyanlığın doğuşu sırasında kilise karşıtlarından kaçmak amacıyla volkanik tüf kayalar içine kolayca oyulan mağaralar, ilk Hristiyanlarca yaşam alanı haline getirilmiş. Doğu Roma İmparatorluğu�nun Hristiyanlığı serbest bırakmasından sonra, Ihlara dinsel bir merkez haline dönüşmüş. 5. yüzyılda başlayan Arap akınları sırasında savunması oldukça kolay olan bu vadideki yerleşimlerin sayısı giderek artmış. 5000 kadar mağara ev ve 105 kilisenin bulunduğu bölge, Bizans freskleriyle süslenmiş. 12. yüzyıldan itibaren Selçuklu hakimiyetinin başlamasıyla birlikte yeryüzüne geri dönmüş Ihlara insanı. Kaya oyuklarındaki yaşam 1950�li yıllara kadar devam etmiş. Günümüzde ise sadece küçük bir kısım samanlık ve hayvan barınağı olarak kullanılıyor.











Melendiz Çayı�nın vadi tabanında kıvrımlar yaparak aktığı yatağa paralel bir patikada yürüyorum kayaların oyulduğu yamaçları seyrederek. Melendiz�in hayat verdiği vadi, eski çağlarda �dönerek akan suyun halkı� anlamına gelen Peristrema adıyla anılırmış. Patikada önüme ilk çıkan tabela, Ağaçaltı Kilisesi�ne yönlendiriyor beni. Yalnızlığa mahkum keşişlerin yaşadığı mağaraların bir kısmı, Hristiyanlığın ilk zamanlarında renkli fresklerin anlattığı öykülerle dolu kiliselere dönüşmüş. Bugün Ihlara Vadisi�nde Ağaçaltı, Pürenli, Kokar, Eğritaş, Karanlıkkale, Yılanlı, Sümbüllü, Karagedik, Kırkdamaltı (St. Georges), Bahattin Samanlığı, Direkli ve Alakilise olmak üzere toplam on iki adet geziye açık kilise var. Bunlardan Ihlara beldesine yakın olan ilk sekizi doğu tarzı, Belisırma köyüne yakın olan son dördü ise Bizans duvar süslemeleriyle tanınıyor.














Hristiyanlığı yaymak için farklı dillerdeki halklara ulaşmanın en kolay yöntemi olarak görsel sanatlardan faydalanılmış. Bu nedenle kök boyalarla renklendirilmiş İsa, İncil ve azizleri tasvir eden freskler, kiliselerin tavan ve duvarlarını süslemeye başlamış. Ağaçaltı Kilisesi�nde �Hz. İsa�nın göğe yükselişi� tasviri, Yılanlı Kilise�de yılanların saldırısına uğramış azizelerin tasvirleri ve haç biçimindeki yapı, 11. yüzyıla ait Direkli Kilise benzerleri arasında bir adım öne çıkarlar. Ne yazık ki, fresklerin birçoğu yöre insanı veya ziyaretçiler tarafından tahrip edilmiş durumda.
İbadet ve inziva mekanı olan kiliseleri gezdikten sonra vadinin tam orta noktasında yer alan Belisırma köyünde mola veriyorum. Güneyde Ihlara yerleşiminden başlayıp, kuzeyde Selime köyünde biten vadinin uzunluğu toplam 14 kilometre. Belisırma köyünün girişinde, düz damlarında meyve kurutulan güzel pencereli pastel renklerle boyalı evler karşılıyor beni. Bu sevimli yerleşim, güneşten kavrulan tozlu sokakları ve insanların sevecen gülümsemeleriyle Ihlara Vadisi�ne bekçilik yapıyor yüzyıllardır. Köyün ortasında yer alan Alakilise�nin yanındaki Bezirhane�ye yöneliyorum. Peşime takılan küçük çocuklar rehberlik yapma yarışına giriyorlar. Mağara kapısından girdiğimde karşılaştığım manzara oldukça şaşırtıyor beni. Ağaç kaldıraçlar aracılığıyla yağ çıkarılan işlik, zamanının teknoloji harikası.











Belisırma�dan sonra bir süre genişleyerek devam eden Ihlara Vadisi, Yaprakhisar�a yaklaşırken yeniden derin bir boğaza dönüşüyor. Suyun içinde ağlarıyla balık avlayanlar, piknik yapanlar ve sürüdeki koyunların yünlerini kırpan çobanlarla selamlaşıyorum yol boyunca. Batıya bakan bir tepenin yamacına konumlanan Yaprakhisar, eski Rum evleri ve mağara oyuklarıyla koruma altına alınmış. Mamasın Barajı�nı besleyen Melendiz Çayı tam bu noktada boğazdan çıkarak, geniş bir alanda özgürce akmaya başlıyor. Vadinin çıkış noktası olan Selime köprüsü yerine, dere yatağının sağ tarafına bir yay biçiminde dizilen peri bacalarına doğru yürüyorum.





Gövdelerindeki oyukları, tepelerindeki şapkaları ve sivri külahlarıyla değişik biçimlerdeki peri bacaları Selime köyüne kadar devam ediyor. Düz masa şeklindeki devasa bir tepenin eteğine kurulan Selime, kaya oyukları, kovuk evleri, peri bacaları ve tarihi mekanlarıyla oldukça turistik bir yer. Özellikle Kapadokya�daki dini merkezlerin en büyüklerinden biri olan katedrali ve 13. yüzyıla ait mimari formuyla öne çıkan Selime Sultan Türbesi mutlaka görülmesi gereken yerler arasında. Ertesi sabah kaldığımız Aksaray Ağaçlı Tesisleri�nden, 35 kilometre uzaklıktaki Ihlara Vadisi�ne hareket ediyoruz yeniden. Yaprakhisar�dan sonra rastladığımız ve romatizmaya iyi gelen sularıyla ünlü Ziga Kaplıcaları�nda bir süre mola veriyoruz. Tesislerin Ihlara Vadisi�ni tepeden gören manzarası müthiş. Volkanik bölgenin termal sularında iyice dinlendiriyorum bedenimi. Ardından zamanın aşındırdığı soluk renkli evleri ve süslü pencereleriyle Ihlara beldesi karşılıyor beni. Kayaların üzerinde mağaralarla iç içe geçmiş taş evler, masal dünyasındaki düşsel bir mekana benzetmiş burasını. Güzelyurt yolundaki seyir terasına yöneliyoruz vakit kaybetmeden. Ihlara Vadisi�nin en güzel fotoğraflarının çekilebildiği bu noktadan ayrılamıyorum bir süre. Geniş bir �U� çizen vadi, yemyeşil tabanı ve dik kaya duvarlarıyla muhteşem görünüyor yukarıdan.







Doğanın milyonlarca yılda sabırla işlediği bu olağanüstü coğrafya, her yıl yerli yabancı turistlerin akınına uğruyor. Dört mevsim boyunca bambaşka güzelliklere bürünen Ihlara Vadisi, Aksaray ilini dünyaya tanıtmanın haklı gururunu taşıyor.

AĞAÇLI TESİSLERİ
Aksaray Ağaçlı Turistik Tesisleri, üstün kaliteli hizmet anlayışıyla uzun yıllardan beri Kapadokya�ya açılan bir kapı konumunda. Orta Anadolu�da Kapadokya�nın doğal ve tarihi güzelliklerini görmek isteyenlerin uğradığı, Ihlara Vadisi�ne 35 km. uzaklıktaki bu sıcak mekan, aynı zamanda bir yol üstü dinlenme tesisi olarak da hizmet veriyor. Hatay-Ankara-İstanbul ve Hatay-İzmir güzergahında sefer yapan Has Seyahat otobüslerinin mola yeri olarak kullandığı tesis, deneyimli personeli ve sıcak atmosferiyle konuklarını ağırlıyor.
Geleneksel Türk mutfağı ve fast-food yiyecekleriyle self-servis kafeteryasında kalite ve lezzetin ön plana çıktığı Ağaçlı Tesisleri�nde ayrıca alışveriş olanağı için bir çarşı bölümü ve akaryakıt istasyonu bulunuyor. Has Seyahat�in dışında turistik tur otobüslerinin de mola yeri olan tesis, temizliğiyle dikkat çekmekte. Özenli bir çevre düzenlemesine sahip olan Ağaçlı, mimarisi ve iç dekorasyonuyla öne çıkan 92 oda ve 225 kişi kapasiteli toplantı salonuyla, turizm alanında önemli duraklardan biri. Günün yorgunluğunu atabileceğiniz teras barı, yarı olimpik havuzu, spor salonu ve sauna olanaklarına sahip sağlıklı yaşam merkezi, Türk ve yabancı ülke mutfaklarından zengin örneklerin sergilendiği restoranı, kamping ve karavan alanıyla bu özgün konaklama mekanı, yerli ve yabancı turistlerin gözdesi konumunda. Ağaçlı Tesisleri�nin ayrıca Mersin-Antalya yolu üzerinde nefis bir sahili olan Yanışlı mevkiinde bir şubesi de bulunuyor.