Neden Bu Kadar Savunmacıyız?
Beynimiz bizi doğal olarak savunmaya iter, ancak daha fazla alçakgönüllülük kazanmak için izleyebileceğimiz yollar mevcut.
Alçakgönüllülük üzerine uzmanlaşmış biri bile, açık fikirli olmak ve savunmacılığı azaltmak için büyük çaba harcamak zorunda.
Peki, bu çabaya neden değsin?
Alçakgönüllülük, genellikle göz ardı edilen ama son derece değerli bir erdemdir. İnsanlar, alçakgönüllü kişileri daha güvenilir ve samimi bulur. Zihinsel ve toplumsal ilerleme için, bildiklerimizi ve bilmediklerimizi dürüstçe kabul etmeli, yeni fikirlere açık olmalı ve dinlemeye istekli davranmalıyız. Aynı şekilde, kendi dünya görüşümüzün yalnızca bir perspektif olduğunu anlamak ve diğer bakış açılarına öğrenme isteğiyle yaklaşmak, giderek daha bağlantılı hale gelen dünyamızda bize rehberlik eder.
Savunmacı içgüdülerimizi dizginlemeyi öğrendiğimizde, alçakgönüllülüğün sunduğu tüm avantajlara kapı aralarız.
Neden Bu Kadar Savunmacıyız?
İnsan doğasının bir parçası olarak savunmacıyız ve bu eğilim farklı biçimlerde kendini gösterir.
İnsan doğasının bir parçası olarak savunmacıyız ve bu eğilim farklı biçimlerde kendini gösterir.
İlk olarak, haklı olma isteğimiz var. Kendi görüşlerimizin başkaları tarafından onaylanmasını arzularız. Bu yüzden genellikle bizimle aynı fikirde olan insanlarla yakınlık kurar, farklı düşünenlerden uzak dururuz. Yanıldığımızda, ilişkilerimizi riske atma pahasına haklılığımızı ispat etmeye çalışırız. Gerçekleri bile kendi lehimize çarpıtırız. Bu haklılık dürtüsü, yapıcı eleştirileri kabul etmeyi zorlaştırır.
İkinci olarak, kesinlik ararız. Bilmemekten hoşlanmayız ve kültürümüz bilgisizliği bir kusur gibi görür.
Ancak hayat, doğası gereği belirsizliklerle doludur. İnsanlar olarak, zihinsel olarak geleceği hayal edebilir, farklı senaryolar tasarlayabiliriz. Ama aynı zamanda, hayatın planladığımız gibi gitmeyebileceğini de biliriz: Bir hastalığa yakalanabilir, beklenmedik bir kazaya kurban gidebilir, sevdiklerimiz tarafından terk edilebilir ya da işimizi kaybedebiliriz.
Psikologlar, dünyadaki kontrol eksikliğimizin ve sürekli karar verme yükünün kaygı gibi ruhsal sorunların temel kaynaklarından biri olduğunu söylüyor. Belirsiz bir dünyada kesinlik arayışındayız. Bu yüzden, belirsizlikten kaçar ve kesinliğe sıkı sıkıya sarılırız.
Son olarak, dünyayı kendi inançlarımızla uyumlu şekilde algılarız. İnançlarımıza uymayan bilgileri görmezden gelir, yalnızca mevcut görüşlerimizi destekleyen verilere odaklanırız. Çoğu zaman, ne kadar kapalı fikirli olduğumuzu fark etmeyiz bile. 
Alçakgönüllülüğü Nasıl Geliştiririz?
Bu gerçekleri kabullenmek kolay değil. Çoğumuz savunmacı olduğumuzu kabul etsek bile, hemen ardından “Ama o kadar da değil” diyerek kendimizi savunmaya başlarız – bu da savunmacılığın başka bir yüzü.
Bu gerçekleri kabullenmek kolay değil. Çoğumuz savunmacı olduğumuzu kabul etsek bile, hemen ardından “Ama o kadar da değil” diyerek kendimizi savunmaya başlarız – bu da savunmacılığın başka bir yüzü.
Bu eğilim köklü olsa da, aşılabilir. İşte savunmacılığı azaltıp alçakgönüllülüğü artırmanın dört yolu:
1. Anlam Alanlarını Güçlendirin
Dünya görüşümüz tehdit altında olduğunda – mesela biri siyasi fikirlerimize ya da inançlarımıza karşı çıktığında – savunmaya geçeriz. Ancak bu tepki, daha az savunmacı olmanın ipuçlarını sunar: Anlam yaratmak. Hayatımızda anlam bulduğumuzda, kendimizi daha güvende hisseder ve savunmacı tepkilerimiz azalır.
Dünya görüşümüz tehdit altında olduğunda – mesela biri siyasi fikirlerimize ya da inançlarımıza karşı çıktığında – savunmaya geçeriz. Ancak bu tepki, daha az savunmacı olmanın ipuçlarını sunar: Anlam yaratmak. Hayatımızda anlam bulduğumuzda, kendimizi daha güvende hisseder ve savunmacı tepkilerimiz azalır.
Araştırmalar, anlam kaynaklarının (ilişkiler, özsaygı, değerler) birbirini tamamlayabileceğini gösteriyor. Örneğin, iş yerinde bir başarısızlık özsaygınızı zedelediğinde, sevdiğiniz bir ilişkinin size verdiği anlamdan güç alabilirsiniz. Günlük tutarak, değerlerinizi ya da anlamlı anılarınızı düşünerek bu alanları güçlendirebilirsiniz.
Bir dahaki sefere kendinizi bir tartışmada haklı çıkmaya çalışırken bulursanız, durun ve size anlam katan şeyleri hatırlayın.
2. Eksikliklerinizi Kabul Edin
Alçakgönüllülük, güçlü ve zayıf yönlerimizi dürüstçe görmeyi gerektirir. Kusurlarınızı kabul etmek, eleştirileri daha az tehdit edici algılamanıza yardımcı olur. Eğer eksikliklerinizin olabileceğini baştan kabul ederseniz, size ters gelen geri bildirimleri daha kolay anlamlandırabilirsiniz. Yanıldığınızı kabul etmek, yanılmayı normalleştirir ve beklenmedik olmaktan çıkarır.
Alçakgönüllülük, güçlü ve zayıf yönlerimizi dürüstçe görmeyi gerektirir. Kusurlarınızı kabul etmek, eleştirileri daha az tehdit edici algılamanıza yardımcı olur. Eğer eksikliklerinizin olabileceğini baştan kabul ederseniz, size ters gelen geri bildirimleri daha kolay anlamlandırabilirsiniz. Yanıldığınızı kabul etmek, yanılmayı normalleştirir ve beklenmedik olmaktan çıkarır.
Modern dünyada, hiçbirimiz her şeyi tek başımıza yapmıyor. Yediğim yemek, giydiğim kıyafet, yaşadığım ev – hepsi başkalarının emeğiyle mümkün. Evrimsel olarak, insanlar iş bölümüyle hayatta kaldı ve uzmanlaştıkça her şeyi bilemeyeceğimizi anladık. Eksikliklerimizi kabul etmek, birbirimize bağlı olduğumuzun farkındalığına dönüşebilir.
3. Sosyal Çevrenizi Çeşitlendirin
Savunmacılığımız, benzer düşünen insanlarla çevriliyken keskinleşir. Bu yüzden, farklı bakış açılarına sahip insanlarla bağlantı kurmalısınız. Farklı kültürlerden, inançlardan, siyasi görüşlerden veya ilgi alanlarından insanlarla tanışmak, sizi farklı perspektiflere alıştırır ve savunmacı tepkilerinizi azaltır.
Savunmacılığımız, benzer düşünen insanlarla çevriliyken keskinleşir. Bu yüzden, farklı bakış açılarına sahip insanlarla bağlantı kurmalısınız. Farklı kültürlerden, inançlardan, siyasi görüşlerden veya ilgi alanlarından insanlarla tanışmak, sizi farklı perspektiflere alıştırır ve savunmacı tepkilerinizi azaltır.
Bize farklı gelen insanlardan uzak durmaya çalışmamalıyız. Farklı bir dini törene katılmak, başka bir kültürü deneyimlemekten kaçınmamalıyız.
Başkalarının kendimizden farklı düşüncelere sahip olabileceğini kabul etmek, ileride bize ters gelen fikirlere daha az tepki vermenizi sağlar.
4. Kendi Görüşlerinizi Sorgulayın
En zorlayıcı ama etkili yöntem, kendi inançlarınızı çürütmeye çalışmaktır. En derin inancınızı düşünün – belki siyasi bir görüş, belki dini bir inanç ya da toplumsal bir meseledeki duruşunuz. Şimdi, bu inanca karşı argümanlar geliştirin. Hangi noktalarda zayıfsınız? Henüz hangi gerçekleri araştırmadınız? Karşıt görüşler neler söylüyor? Kör noktalarınız neler olabilir?
En zorlayıcı ama etkili yöntem, kendi inançlarınızı çürütmeye çalışmaktır. En derin inancınızı düşünün – belki siyasi bir görüş, belki dini bir inanç ya da toplumsal bir meseledeki duruşunuz. Şimdi, bu inanca karşı argümanlar geliştirin. Hangi noktalarda zayıfsınız? Henüz hangi gerçekleri araştırmadınız? Karşıt görüşler neler söylüyor? Kör noktalarınız neler olabilir?
Bu egzersizin amacı inançlarınızı terk etmek değil, farklı düşünen insanların da haklı olabileceğini fark etmektir. Kendi görüşlerinize karşı tartışmak, kapalı fikirli olmaktan kurtulmanızı sağlar ve daha bilinçli kararlar almanıza yardımcı olur.
Bu yollar zorlayıcı ama değerli. Hâlâ her gün biraz daha az savunmacı, biraz daha açık fikirli olmaya çalışmalıyız. Çünkü bu yolculuk, zahmetli de olsa, alternatifiyle kıyaslanamayacak kadar kıymetli.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder