Seda Pekgöz
İnsanın kendi kendine “hak gaspı” yapması, ilk bakışta çelişik bir kavram gibi durur. Çünkü “hak” denince aklımıza genellikle bir başkasının sınırları, emeği, onuru gelir. Oysa en sessiz, en yaygın ve en az yargılanan hak ihlali, kişinin kendi varlığına karşı işlediği ihlallerdir. İslam geleneğinde buna “kul hakkı” çerçevesinde değinilir: İnsan Allah’ın kulu olduğu için, kendine ait olan beden, zaman, akıl ve potansiyel de aslında bir emanettir; bu emanete hıyanet etmek, en dolaysız kul hakkıdır. Ama bu fikri dini çerçevenin dışına taşırsak, mesele evrensel bir etik ve varoluş sorununa dönüşür.Kendi hayatına karşı işlenen en büyük suç, onu kasıtlı ya da ihmalle harcamaktır.
Bir insan yıllarca uykusuz kalarak, düzensiz beslenerek, hareket etmeyerek bedenini yavaş yavaş çökertir ve bunu “çok yoğunum, mecburum” diye meşrulaştırır. Oysa beden, kendi içinde bir hak iddiası taşır: sağlıklı kalmak, dinlenmek, bakıma alınmak. Bunu reddetmek, bir tür içsel köleliktir; kişi kendi biyolojisine zorla angarya yükler. Aynı şekilde, zihni sürekli
İnsanın kendi kendine “hak gaspı” yapması, ilk bakışta çelişik bir kavram gibi durur. Çünkü “hak” denince aklımıza genellikle bir başkasının sınırları, emeği, onuru gelir. Oysa en sessiz, en yaygın ve en az yargılanan hak ihlali, kişinin kendi varlığına karşı işlediği ihlallerdir. İslam geleneğinde buna “kul hakkı” çerçevesinde değinilir: İnsan Allah’ın kulu olduğu için, kendine ait olan beden, zaman, akıl ve potansiyel de aslında bir emanettir; bu emanete hıyanet etmek, en dolaysız kul hakkıdır. Ama bu fikri dini çerçevenin dışına taşırsak, mesele evrensel bir etik ve varoluş sorununa dönüşür.Kendi hayatına karşı işlenen en büyük suç, onu kasıtlı ya da ihmalle harcamaktır.
Bir insan yıllarca uykusuz kalarak, düzensiz beslenerek, hareket etmeyerek bedenini yavaş yavaş çökertir ve bunu “çok yoğunum, mecburum” diye meşrulaştırır. Oysa beden, kendi içinde bir hak iddiası taşır: sağlıklı kalmak, dinlenmek, bakıma alınmak. Bunu reddetmek, bir tür içsel köleliktir; kişi kendi biyolojisine zorla angarya yükler. Aynı şekilde, zihni sürekli






