İnsanların sadece kendi seslerinin yankısını duyması, yani kendilerine benzeyenlerle bir araya gelip farklı olanı dışlaması, hem bireysel hem de toplumsal düzeyde önemli sonuçlar doğurabilir.
Aslına bakarsanız, bu durum insan doğasının bir parçası gibi görünebilir; çünkü bizler genellikle tanıdık olanla, bize güven verenle çevrelenmeyi tercih ederiz. Ama bu eğilim, bir noktadan sonra insanı nereye götürür?
Bireysel açıdan bakarsak, böyle bir yaşam insanı bir tür yankı odasına hapseder. Kendi düşüncelerinin, inançlarının ve bakış açısının sürekli onaylandığı bir alan yaratır. Bu, kısa vadede rahatlatıcı olsa da, uzun vadede gelişimi durdurabilir. Farklı sesler, renkler, kokular—yani farklılıklar—bizi zorlar, düşündürür ve büyütür. Eğer bunlardan tamamen uzaklaşırsak, tek boyutlu bir varlığa dönüşme riskiyle karşılaşabiliriz. Hayal gücümüz körelebilir, empati yeteneğimiz zayıflayabilir ve sonunda kendimizi bile tam anlamıyla tanıyamaz hale gelebiliriz. Çünkü kendimizi anlamak, ötekini anlamaktan geçer.
Toplumsal düzeyde ise bu öbekleşme, kutuplaşmayı ve çatışmayı körükler. İnsanlar kendilerine benzemeyeni "öteki" olarak gördüğünde, iletişim köprüleri yıkılır. Tarihe bakarsak, büyük felaketlerin çoğu bu tür ayrışmalardan doğmuştur. Farklılıkların bir arada var olabildiği toplumlar ise genellikle daha yaratıcı, daha dayanıklı ve daha zengin olmuştur.
Peki, bu insanı nereye kadar götürür? Sanırım bir sınıra kadar. O sınır da, insanın yalnızlıkla ya da kendi yarattığı tekdüzelikle yüzleştiği an olabilir. Belki de o noktada, yankıdan sıkılıp farklı bir ses aramaya başlarız—tabii o sesi duyacak kulaklarımız hâlâ sağırlaşmamışsa. Siz ne dersiniz, bu döngüden çıkmak mümkün mü, yoksa hepimiz bir şekilde kendi yankılarımıza mahkûm muyuz?
Bazen o kadar "güvenli" bir alan yaratıyoruz ki, fark etmeden kendi kendimizi bir rutubetli bodrum katına kilitliyoruz. Buna yazgılı değiliz; bu bir seçim. Belki de işin en çarpıcı yanı bu: Kendi ellerimizle örüyoruz bu yankı odalarının duvarlarını. Çıkmak için durumu görmek ve çıkmaya karar vermek yetebilir, ama işte o "görme" kısmı asıl sorun. İnsan bazen kendi yarattığı konfor alanının kokusuna o kadar alışıyor ki, pencereyi açıp temiz hava almak aklına bile gelmiyor. Güven içinde fark etmeden kokuşmak.. Bu kokuşmuşluk içinden çıkmak istemeyen insanların, anlayamadığım bir zevk alış biçimi olmalı.
Bir de şu var: Çıkmak istemek yetse de, çıkarken o ilk adımı atmak cesaret istiyor. Tanıdık olanı bırakıp bilinmeyene doğru yürümek, hele bir de yıllarca aynı yankıyı dinlemişsen, biraz sarsıcı olabilir. Ama bu mümkün. İnsan dediğin adaptasyon ustası bir varlık sonuçta.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder